Nieuws:101006 Vene Sistema

Uit EdwinKoopman

{{Nieuws |Heeft Toonnaam=Erasmusprijs voor Venezolaans wonder |Heeft Locatie=Venezuela |Heeft Datum Van Invoer=2010/10/06 |Heeft Afbeelding=Jose-Antonio-Abreu.jpg |Heeft Bijschrift=Maestro Jose Antonio Abreu |Heeft Samenvatting=Tienduizenden Venezolaanse kinderen uit arme buurten zagen hun levens ingrijpend veranderen dankzij klassieke muziek. ‘Het Systeem’ leert kinderen vanaf twee jaar meespelen in een symfonieorkest. Bedenker José Antonio Abreu ontvangt hiervoor morgen in Nederland de Erasmusprijs. |Heeft Hoofdpagina=Nee }} Op het eerste gezicht lijkt het gewoon een gezellige kleuterbende. In een zaaltje in La Rinconada, een troosteloze buitenwijk van Caracas, zitten tientallen kleine kinderen in kringen op de grond. Juffen zingen liedjes, peuters en kleuters zitten, springen en zingen mee. Maar wat toont als een doorsnee kinderopvang is in werkelijkheid onderdeel van een klein wonder. De kleuters auditeren hier voor wat in Venezuela voluit heet de “Staatsstichting voor het Nationale Systeem van Jeugd- en Kinderorkesten van Venezuela,” kortweg El Sistema. “Van de tweehonderd kinderen hier kunnen we er honderd kwijt” zegt docente Joshuel Putche. Terwijl haar collega de kinderen bezighoudt maakt Putche aantekeningen. “We kijken wie voldoende talent heeft en de discipline om lessen te gaan volgen.” “Het Systeem” is niet zomaar een muziekschool, het is een filosofie. Kansarme kinderen worden op zeer jonge leeftijd en in korte tijd opgeleid tot musici in een symfonieorkest. Klassieke muziek is hier de sleutel voor een totale transformatie van de levens van de Venezolaanse volksjeugd. “Het idee is het vormen van uitstekende musici, en daarin besloten ligt meteen ook het sociale werk,” zegt Eugenio Carreño, dirigent en directeur van La Rinconada. Leerlingen hoeven niets te betalen. Het geld komt van de Venezolaanse regering en internationale fondsen. “De instrumenten krijgen ze van ons, net als de lessen. Dat geeft iedereen gelijke kansen en daarvan profiteren natuurlijk vooral de armste kinderen.” El Sistema is een begrip in Venezuela, een land met dramatische verschillen tussen arm en rijk en flinke problemen met drugs en geweld onder jongeren in de volkswijken. Het project gaat verder dan de klassieke armenzorg, sociale woningbouw, buurtklinieken of voedselsubsidies. Hier wordt sociale achterstand bevochten met Haydn en Beethoven. De afgelopen drie decennia kregen tienduizenden Venezolaantjes uit boerendorpen en sloppenwijken muziekles, gratis en op hoog niveau. Honderden groeiden uit tot professionele musici. “Niet iedereen wordt uiteindelijk beroepsmuzikant,” zegt Carreño. “Maar ook afhakers krijgen heel veel mee; een opleiding, het samenspelen, de muzikale vorming en de vorming van hun persoonlijkheid, waarmee ze een bijdrage kunnen leveren aan de toekomst van het land.” Bedenker van El Sistema is de 71-jarige econoom, musicus en filosoof maestro José Antonio Abreu. Deze visionair startte in 1975 een project dat uitgroeide tot een erkende innovatieve onderwijsmethode met muziek als middel voor sociale en intellectuele ontwikkeling. “Muziek moet worden erkend als een manier om met elkaar te leren om te gaan, een vorm van sociale ontwikkeling, want het brengt hoge sociale waarden over zoals solidariteit, harmonie, wederzijdse gevoelens en het vermogen om mensen te verenigen en emoties uit te drukken,” zei Abreu enkele jaren terug. Een orkest is daarvoor een perfect platform: “Wie in een orkest speelt moet met anderen in overeenstemming komen. Het is teamwerk van een groep die wederzijdse afhankelijkheid erkent; ieder individu is verantwoordelijk voor het geheel, het geheel voor elk individu. Een overeenstemming waartoe? Om schoonheid te creëren.” Abreu zette een ideaal om in daden. “In de toekomst zal Venezuela geen dorp kennen, hoe klein ook, zonder zijn koor en zijn orkest,” zei hij. 35 jaar na dato kent Venezuela, een land met 27 miljoen inwoners, 220 jeugdorkesten en honderdduizenden musicerende jongeren. De uitblinkers spelen in het internationaal erkende jeugdorkest Orquesta Sinfónica Simón Bolívar, dat meerdere platen opnam bij Deutsche Gramophon. El Sistema bracht wereldberoemde musici voort. Het concept is overgenomen in heel Latijns Amerika en ver daarbuiten. “Pedagogen over de hele wereld beschouwen wat hier in Venezuela gebeurt als een nieuw model,” zegt de Venezolaanse filmmaker Alberto Arvelo, zelf ex-leerling van El Sistema en bewonderaar van Abreu. Vorige week presenteerde hij zijn tweede documentaire over El Sistema: Laat de kinderen spelen. Het concept zet Venezuela op de kaart, zegt Arvelo trots: “Dit gebeurt niet in vijf of zes landen, maar in veertig landen, volgend jaar komen daar China, Zuid Afrika en India bij.” In zijn eerste film over El Sistema, genoemd naar het motto Spelen en vechten, voorspelt Abreu een educatieve revolutie: “Het is de cultuur, de literatuur, de filosofie, de spiritualiteit die via de religie en de kunst een massa kan veranderen in een volk. We staan voor een onderneming van enorme proporties.” Jessica Luis voelt zich daarvan onderdeel. Ze kwam als klein meisje bij El Sistema: “Het is mijn droom sinds ik klein was en dankzij de stichting is die werkelijkheid aan het worden,” vertelt ze tijdens de repetitie. Nu is ze 16 en ze zingt ze in het Nationaal Symfonisch Koor onder leiding van internationale gastdirigenten. “Onlangs zong ik solo 17e-eeuwse Italiaanse aria’s,” vertelt ze trots. Sommige leerlingen blijken onvervalste talenten, zoals de inmiddels wereldberoemde Gustavo Dudamel. De nu 29-jarige violist en dirigent is de verpersoonlijking van het succes van El Sistema. “Ik ben er zelf een product van,” zegt hij na de presentatie van Laat de kinderen spelen. “Toen ik met muziek begon werd ik lid van een familie en daar heb ik ontzettend veel geleerd, niet alleen muzikaal, maar ook dingen uit het leven. En daarin ligt het succes van El Sistema.” Als erkenning voor zijn werk ontving Abreu talloze nationale en internationale prijzen, waaronder de International Music Prize van de Unesco. Deze week krijgt hij in Amsterdam de Erasmusprijs, “vanwege zijn inspanningen om een grote groep jonge mensen te betrekken in het maken van muziek.” Abreu is tegenwoordig vooral actief als ambassadeur van El Sistema en andere delen van het inmiddels uitgebreide internationale netwerk van jongerenkoren en jeugdorkesten. “Aanvankelijk was kunst een zaak van enkelen voor enkelen,” zegt hij in Spelen en vechten. “Later van enkelen voor velen. En wij startten een nieuw tijdperk waarin de kunst een onderneming is van velen voor velen.” Luister ook: <br> [http://www.rnw.nl/nederlands/radioshow/erasmusprijs-naar-venezolaanse-muziekdocent Erasmusprijs voor Venezolaanse musicus (Wereldomroep)]

Ga naar Nieuws:101006 Vene Sistema.